Przekrój ciągu rozsączającegoNajprostsza i najpopularniejsza przydomowa oczyszczalnia ścieków to osadnik gnilny współpracujący z układem rozsączającym. Jest to rozwiązanie tanie i nie zużywające energii, proste w obsłudze i niezawodne w eksploatacji. Jednocześnie ten rodzaj oczyszczalni, prawidłowo zaprojektowany i wykonany pozwala czyścić ścieki do takiego stopnia, że można je bezpiecznie wprowadzić do gleby i wód powierzchniowych.
Gromadzi wszystkie ścieki z gospodarstwa domowego. Osadnik o odpowiedniej pojemności usytuowany jest w pobliżu domu. Ma on na celu umożliwienie wstępnego oczyszczania ścieków, poprzedzającego doczyszczenie i wchłonięcie ich przez grunt w wyniku rozsączania podziemnego.
W osadniku gnilnym ścieki zostają rozdzielone na drodze sedymentacji (osadzania) oraz flotacji (wypływania) na kożuch, osad oraz ciecz podczyszczoną "szarą wodę", która jest odprowadzana do dalszego procesu oczyszczania w gruncie. Fermentacja spowodowana w osadniku przez bakterie beztlenowe powoduje w efekcie oczyszczanie ścieków już w około 65%.
Najczęściej stosowaną technologią drugiej fazy oczyszczania jest układ rozsączający spełniający wymogi ochrony środowiska. Jest to jedna z technologii odprowadzająca ścieki do gruntu. System ten w małym stopniu ogranicza użytkowanie terenu, na którym jest zlokalizowany. Ścieki z osadnika gnilnego przechodzą do perforowanych rur ułożonych w obsypce z kruszywa.
Proces w glebie realizowany jest przy pomocy mikroorganizmów rozwijających się na uziarnieniu obsypki i żywiące się zanieczyszczeniami zawartymi w rozsączanych ściekach i tlenem z powietrza.
Najaktywniejsza jest powierzchniowa warstwa gleby, zatem warto efektywnie wykorzystać jej zdolności samooczyszczające. Mechanizm oczyszczania ścieków w glebie jest złożony. Gleba działa jak filtr, zatrzymuje te zawiesiny, których wielkość przekracza rozmiar porów glebowych. W glebie substancje mineralne i organiczne przekształcają się w związki mineralno-organiczne, rozpuszczalne w wodzie. Niebezpieczne bakterie są zatrzymane i niszczone.
Podziemne rozsączanie ścieków w naturalny sposób częściowo zamula powierzchnię filtrującą. Osad powstaje z substancji zawartych w cieczy wychodzącej z osadnika, bakterii oczyszczających, odżywiających się substancją organiczną w cieczy i strącania się tlenków żelaza i magnezu, które nadają osadowi czarny kolor. Zmiany te są zjawiskiem normalnym i nieuniknionym, nie wpływają ujemnie na jakość rozsączania. Po pewnym czasie, dzięki aktywności biologicznej gleby, ustala się równowaga.
